Η εισαγωγή του budget cap, του ορίου στους προϋπολογισμούς των ομάδων, ήρθε ως μέτρο εξισορρόπησης των δυνάμεων του grid. Η Liberty Media μετέφερε εν πολλοίς τη λογική του αμερικανικού αθλητικού γίγνεσθαι, αποφασίζοντας πως η νέα Συμφωνία Ομονοίας (που υπεγράφη το 2020 και τέθηκε σε ισχύ από την 1/1 του 2021) θα ενέχει και αυτό το στοιχείο: της οριοθέτησης των εξόδων των ομάδων, καθώς τα ποσά που ξόδευαν οι ισχυρότερες έφταναν τα διπλά και τα τριπλά από εκείνα που μπορούσαν να διαθέσουν οι ομάδες του midfield.
Η φετινή σεζόν είναι η πρώτη υπό τους νέους τεχνικούς κανονισμούς που βρίσκει τις ομάδες να πρέπει να συμβιβαστούν με το όριο των 140 εκ. δολαρίων, το οποίο πρώτα και πάνω απ’ όλα επηρεάζει σημαντικά την έκταση και τον βαθμό στον οποίον μπορούν να εξελίξουν τα μονοθέσιά τους κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
Το εν λόγω ζήτημα έχει ανακύψει στο προσκήνιο μετά από μία σειρά εικασιών και δημοσιευμάτων από τον ιταλικό Τύπο σχετικά με το κατά πόσο η Red Bull, που είναι από τις ομάδες με το μεγαλύτερο ρυθμό εξέλιξη του μονοθέσιού της, έχει φτάσει τα «όρια» του προϋπολογισμού της για το λεγόμενο R&D (Research and Development, δηλαδή έρευνα κι ανάπτυξη). Αντίστοιχες δηλώσεις έκανε κι ο επικεφαλής της Scuderia Ferrari, Mattia Binotto, που πιστεύει πως σύντομα η αγγλο-αυστριακή ομάδα δεν θα μπορεί να ξοδεύει τα ίδια ποσά για τη βελτίωση της RB18.
Μάλιστα, οι Ιταλοί ετοιμάζονται να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα, καθώς σύμφωνα με το formu1a.uno, ετοιμάζουν ειδικό έγγραφο με τις εκτιμήσεις τους για τα ποσά που ξοδεύει η εκάστοτε ομάδα στις αναβαθμίσεις της, ώστε να παρουσιάσει το ποσοστό επί του budget cap που σπαταλιέται σε αυτόν τον νευραλγικό τομέα. Δεν πρόκειται για κάποια καταγγελία προς τη FIA, όπως τονίζει το εν λόγω δημοσίευμα, παρά ανάδειξη ενός μείζονος ζητήματος: πως οι μεγάλες, ισχυρές, πλούσιες ομάδες διατηρούν την πλεονεκτική τους θέση στον τομέα της εκμετάλλευσης των πόρων τους.
Το ερώτημα στη βάση του δεν είναι αβάσιμο – κάθε άλλο: είναι εύλογο, και κάνει τον εξωτερικό παρατηρητή να αναρωτιέται αν λειτουργεί τελικώς το budget cap ως κανονισμός.
Η τελική απάντηση για αυτό θα πρέπει να δοθεί σε βάθος ετών, ίσως μίας δεκαετίας. Βραχυπρόθεσμα, όμως, το όριο στους προϋπολογισμούς, τουλάχιστον με την τωρινή του μορφή, είναι ένα ημίμετρο από αυτά που μόνο η Formula 1 ξέρει να λαμβάνει.
Το να μπει ένα όριο στα έξοδα των ομάδων, αλλά να μένουν ανοιχτά όλα τα πιθανά «παραθυράκια» που δείχνουν πλασματική μείωση του budget, αλλά επί της ουσίας δεν αλλάζουν τίποτα, είναι μία πράξη-κοροϊδία προς τις ομάδες του midfield. Κι εξηγούμαστε: μία ομάδα με προσωπικό κοντά στα 1000 με 1500 άτομα, όπως είναι και οι τρεις μεγάλες ομάδες του grid, υπό το budget cap μπορεί να μεταφέρει ένα μέρος των υπαλλήλων της σε άλλο τμήμα της εταιρείας, αφαιρώντας τους από το μισθολόγιο της ομάδας της F1, ώστε να φανεί μείωση των εξόδων, απασχολώντας τους όμως στα της ομάδας, σαν να μην άλλαξε τίποτα στο εργασιακό τους καθεστώς.
Την ίδια στιγμή, οι ομάδες του midfield, από τη McLaren ως τη Williams, όχι μόνο πασχίζουν να φτάσουν τον όγκο του έμψυχου δυναμικού των… big 3, αλλά δεν φτάνουν καν το όριο του budget cap. Με την απόφαση της F1 (και των ομάδων, ασφαλώς) να εξαιρεθούν τα έξοδα του marketing από το cap, οι ισχυροί συνεχίζουν να απασχολούν πολυάριθμες ομάδες στο εμπορικό κι επικοινωνιακό τους τμήμα, εξασφαλίζοντας όλο και περισσότερες χορηγίες, αυξάνοντας τα έσοδά τους, σε μία αλληλουχία κινήσεων που γιγαντώνει το κέρδος και ενισχύει την υπεροχή τους έναντι του ασθενέστερου ανταγωνισμού. Για αυτό μία χορηγία όπως αυτή της Uralkali είναι ζωτικής σημασίας για τη Haas, και γιατί τα 40 εκ. δολάρια που χάθηκαν μαζί της έπρεπε να καλυφθούν σε μεγάλο βαθμό από τον ίδιο τον Gene Haas, για να μπορέσει η ομάδα να λειτουργήσει απρόσκοπτα.
Έπειτα, οι ισχυρότερες ομάδες διαθέτουν ήδη αρτιότερο και πιο σύγχρονο εξοπλισμό από τους αντιπάλους τους, ως απότοκο της επί δεκαετιών προνομιακής μεταχείρισης που έχαιραν στο μοίρασμα των τηλεοπτικών και διαφημιστικών εσόδων. Το πιο πρόσφατο σχετικό παράδειγμα είναι ο νέος προσομοιωτής που αγόρασε η Ferrari κι έθεσε σε ισχύ για τη φετινή σεζόν, ως εργαλείο για την εξέλιξη των μονοθεσίων της και τη δοκιμή set-up πριν καν φτάσει στην πίστα, σε ένα υπερσύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον. Αυτή είναι μία πολυτέλεια που μόνο να… ενοικιάσει μπορεί η Haas.
Μπορεί το budget cap να δουλέψει ως προοριζόταν; Βεβαίως. Αλλά χρειάζονται ριζικές τομές, αρκετά ριζικές για να πάνε κόντρα σε νόρμες δεκαετιών, να δεχτούν οι ισχυροί να χάσουν τα προ ετών «κεκτημένα» τους, και να μπουν σε μία νέα λογική οργάνωσης και εσωτερικών διεργασιών. Ως τότε, οι πλούσιοι πλουσιότεροι, κι οι φτωχοί… μεσαία τάξη.