Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση προσδιορίζεται ως το σύνολο των νέων τεχνολογιών του 21ου αιώνα που εισάγουν μια τομή ως προς τα επιτεύγματα του προηγούμενου. Αποτελεί την συνέχεια της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης του ατμού, της δεύτερης του ηλεκτρισμού και της τρίτης των ψηφιακών τεχνολογιών, η οποία άρχισε την δεκαετία του 1980 και εξελίσσεται μέχρι σήμερα.
Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το «διαδίκτυο των πραγμάτων» και την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης. Πολλά αντικείμενα και συστήματα θα αυτονομηθούν, θα συνδεθούν μεταξύ τους και θα λειτουργήσουν με έξυπνο τρόπο. Πλέον έχει γίνει της μόδας να μιλάμε για «έξυπνα» πράγματα και πιο γνωστό από όλα το έξυπνο σπίτι.
Προτάσεις για την μετάβαση των πόλεων στην εξέλιξη
#1 Ρύθμιση των φωτεινών σηματοδοτών της κυκλοφορίας από τεχνητή νοημοσύνη. Όλοι λίγο πολύ έχουμε πιάσει τιμόνι στα χέρια μας και έχουμε δει πολλά εκεί έξω. Οι σηματοδότες της πόλης ακόμη λειτουργούν με προρυθμισμένους χρονομέτρες, οι οποίοι αγνοούν την κυκλοφορία όπως συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο. Αυτό το σύστημα θα πρέπει να αλλάξει και να γίνει πιο ορθολογικό.
Στις ΗΠΑ έχουν ήδη αναπτυχθεί συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, όπως το Surtrac, τα οποία εφοδιάζουν τους σηματοδότες με ραντάρ, κάμερες και άλλους αισθητήρες. Αυτός ο εφοδιασμός τούς επιτρέπει να υπολογίσουν τον αριθμό και την ταχύτητα των οχημάτων που τους πλησιάζουν, και να ρυθμίζουν αντίστοιχα την λειτουργία τους. Επίσης επικοινωνούν με τους υπόλοιπους σηματοδότες της περιοχής και ανταλλάσσουν μαζί τους πληροφορίες για την κίνηση. Αποφασίζουν έτσι από μόνοι τους ποιος θα ανάψει λίγο περισσότερο ή λιγότερο τα αντίστοιχα σήματα. Με αυτόν τον τρόπο, βελτιώνουν την ροή των οχημάτων με πολύ ορθολογικό τρόπο. Υπολογίζεται ότι ο χρόνος της μετακίνησης του κάθε οχήματος μειώνεται περισσότερο από 25% – και αυτό σημαίνει αποσυμφόρηση της πόλης και χρόνο κερδισμένο για την ζωή του καθενός και της καθεμίας από εμάς.
#2 Έξυπνος φωτισμός των δρόμων. Οι πόλεις στην Αυστραλία επενδύουν στον έξυπνο φωτισμό των δρόμων. Εγκαθιστούν λάμπες LED, οι οποίες περιορίζουν τα ενεργειακά κόστη μέχρι και 50% και μπορούν να μειώσουν την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου πάνω από 60% σε σχέση με τις συμβατικές.
Το πιο σημαντικό όφελος ωστόσο μπορεί να προέλθει από την διασύνδεσή τους μέσα από ένα κεντρικό σύστημα που θα καθορίζει την απόδοσή τους βάσει συγκεκριμένων παραμέτρων. Οι λάμπες γίνονται μέρος ενός “νέφους” δεδομένων, το οποίο ρυθμίζει την ένταση του φωτισμού βάσει των καιρικών συνθηκών, της κίνησης του δρόμου, της ώρας ή έκτακτων περιστάσεων, όπως ατυχήματα.
Η “ευστροφία” αυτού του συστήματος μπορεί να εξορθολογίσει τον τρόπο με τον οποίον θα μπορούσε να φωτιστεί, για παράδειγμα, η Εγνατία σε νυχτερινές ώρες αιχμής, σε αντίθεση με ώρες χαμηλότερης κίνησης. Άλλον φωτισμό χρειάζεται το πάρκο Κρήτης με κακοκαιρία στις 9 το βράδυ και άλλον με καλοκαιρία στις 3 τα ξημερώματα.
Σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος στην Λεωφόρο Στρατού, ο φωτισμός του συγκεκριμένου σημείου θα μπορούσε να ενταθεί, σχεδόν αυτόματα, για όσο διάστημα χρειαστεί. Με τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται όχι μόνο εξοικονόμηση πόρων, αλλά και μείωση της φωτορύπανσης, η οποία επηρεάζει αρνητικά τους βιορυθμούς πολλών ανθρώπων και οικοσυστημάτων γενικότερα.
Να σημειώσουμε ότι μια σημαντική αρχή έγινε στην Θεσσαλονίκη το 2017, όταν οι λάμπες LED έγιναν μέρος του δημοτικού φωτισμού και πραγματοποιήθηκε ψηφιακή καταγραφή όλου του δικτύου.
#3 Πεζοδρόμια που παράγουν ενέργεια. Σε διάφορες χώρες του δυτικού κόσμου εφαρμόζονται ήδη, προγράμματα έξυπνων δαπέδων που μετατρέπουν την κινητική ενέργεια όσων περπατούν πάνω από αυτά σε δυναμική ενέργεια, η οποία στην συνέχεια διοχετεύεται στα τοπικά δίκτυα ενέργειας. Θα μπορούσαμε να φανταστούμε στο μέλλον ολόκληρα πεζοδρόμια (π.χ. τον πεζόδρομο της Αριστοτέλους) ως ζωντανές γεννήτριες παραγωγής δωρεάν και καθαρού ηλεκτρικού ρεύματος για την πόλη, τα μαγαζιά ή τα νοικοκυριά της περιοχής. Μια τέτοια πειραματική εγκατάσταση δημιουργήθηκε πρώτα στην Ουάσινγκτον το 2016 και ακολούθησε άλλη μία στο Λονδίνο το 2017, στην Oxford Street.
H συγκεκριμένη έκταση, μόλις 20 τ.μ., ονομάστηκε ο πρώτος “έξυπνος δρόμος”. Συγκεκριμένα, η λονδρέζικη εταιρία Pavegen δημιούργησε ένα ειδικό πλακίδιο από ανακυκλωμένα ελαστικά αυτοκινήτων. Το κάθε βήμα επάνω του παράγει 3 joules ενέργειας που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μια λάμπα δρόμου LED για 30 δευτερόλεπτα. Ένας ικανός αριθμός πλακιδίων και βημάτων θα μπορούσε να δημιουργήσει αρκετή ενέργεια για να αποθηκευτεί σε μπαταρίες ή να τροφοδοτήσει ηλεκτρικές συσκευές.
