Πριν διαβάσεις οποιαδήποτε ανάλυση για την πλατφόρμα Ethereum, πρέπει να έχεις στο μυαλό σου μία συγκεκριμένη εικόνα: Φαντάσου εκατοντάδες χιλιάδες πανίσχυρους ηλεκτρονικούς υπολογιστές που ο ένας ανταγωνίζεται τον άλλο. Στόχος καθενός εξ αυτών; Το να λύσει πρώτος ένα εξαιρετικά περίπλοκο μαθηματικό πρόβλημα, μέσω της επεξεργασίας δισεκατομμυρίων πιθανών αποτελεσμάτων ανά δευτερόλεπτο. Όσο πιο ισχυρή είναι η υπολογιστική του δύναμη, τόσο πιο πολλές πιθανές λύσεις μπορεί να επεξεργαστεί.
Ο πρώτος που τερματίζει σε αυτή την τρελή κούρσα, επικυρώνει μία δεσμίδα από συναλλαγές που έλαβαν χώρα στο blockchain, δηλαδή στο ψηφιακό λογιστικό βιβλίο που αποτελεί τη βάση της λειτουργίας του Bitcoin και άλλων κρυπτονομισμάτων. Ως ανταμοιβή γι’ αυτή τη δουλειά, λαμβάνει ένα συγκεκριμένο ποσό ψηφιακών νομισμάτων.
Αυτό είναι, σχηματικά, το σύστημα της απόδειξης εργασίας (proof-of-work) που επιτρέπει την ‘εξόρυξη’ των κρυπτονομισμάτων και το οποίο, ως διαδικασία, απαιτεί την κατανάλωση απίστευτης ενέργειας και συνεπώς μολύνει εξαιρετικά το περιβάλλον.
Τα προβλήματα με το σύστημα της απόδειξης εργασίας
Στην παρούσα φάση, η εξόρυξη των Bitcoin καταναλώνει 204 Τεραβάτ την ώρα, δηλαδή όση ξοδεύει ένα κράτος 60 εκατομμυρίων κατοίκων, όπως η Νότια Αφρική. Η πλατφόρμα Ethereum, πάλι, ‘καίει’ 113 Τεραβάτ την ώρα, όση ένα κράτος όπως η Ολλανδία. Μάλιστα, για την πραγματοποίηση μίας και μόνο συναλλαγής, απαιτείται η ενέργεια που ξοδεύει μέσα σε μία εβδομάδα ένα τυπικό διαμέρισμα στις ΗΠΑ.
Το σύστημα της απόδειξης εργασίας (το οποίο αποσκοπεί στον αποκλεισμό των απατεώνων), έχει βρεθεί στο επίκεντρο μιας έντονης αντιπαράθεσης τα τελευταία χρόνια, που έγινε ακόμα πιο έντονη μετά την άνθιση των NFTs, τα οποία επίσης ‘εξορύσσονται’, κυρίως μέσω της πλατφόρμας Ethereum.
Σαν να μην έφτανε η επιβάρυνση του περιβάλλοντος, το blockchain της συγκεκριμένης πλατφόρμας είναι και πολύ αργό. Δεν μπορεί να διεκπεραιώσει πάνω από 20 συναλλαγές το δευτερόλεπτο, τη στιγμή που ένα δίκτυο όπως αυτό της Visa διεκπεραιώνει δεκάδες χιλιάδες, μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα
Ακόμα χειρότερα, παρότι το blockchain γεννήθηκε ως αποκεντρωμένη τεχνολογία, δημόσια, στην οποία θεωρητικά ο καθένας μπορεί να πάρει μέρος, ο μηχανισμός της απόδειξης εργασίας οδήγησε στη συγκέντρωση όλης της εξουσίας στα χέρια πολύ λίγων, κολοσσιαίων παικτών της πλατφόρμας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι 5 μεγαλύτερες ‘δεξαμενές εξόρυξης’ είναι υπεύθυνες για την επικύρωση του 65% των συναλλαγών που λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιό της.
Θα μπορούσε λοιπόν να αναδυθεί μέσα από ένα τέτοιο σύστημα, με τόσους πολλούς περιορισμούς και μειονεκτήματα, το web3 ως το αποκεντρωμένο ίντερνετ του μέλλοντός μας, που θα βασίζεται στο blockchain και τα κρυπτονομίσματα;
Αυτό το ερώτημα έχει ήδη απασχολήσει εκτενώς τους εξπέρ της τεχνολογίας του blockchain, ενώ ο ίδιος ο Vitalik Buterin έχει δηλώσει ότι δεν έχει νόημα η δημιουργία τεχνολογικών καινοτομιών όταν αντί να κάνουν τον κόσμο καλύτερο, τον μολύνουν.
Η επανάσταση του συστήματος της απόδειξης συμμετοχής
Η ώρα της αλήθειας για την πλατφόρμα Ethereum, λοιπόν, πλησιάζει. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022 θα αλλάξει το λειτουργικό της σύστημα, κάτι που θα της επιτρέψει να καταναλώνει κατά 99% λιγότερη ενέργεια και, δυνητικά, να μπορεί να χειριστεί έως και 100 χιλιάδες συναλλαγές το δευτερόλεπτο.
Αυτό το νέο σύστημα θα λειτουργεί στη βάση των αποδείξεων συμμετοχής (proof-of-stake). Οι ‘μεταλλωρύχοι’ θα αντικατασταθούν από ‘επικυρωτές’, οι οποίοι αντί να πρέπει να λύσουν μαθηματικούς γρίφους θα έχουν καταθέσει ένα χρηματικό ποσό (μία συμμετοχή), ως ‘εγγύηση’, το οποίο θα ξεκινάει από τα 32 Ether, που αυτή τη στιγμή αντιστοιχεί σε περίπου 72 χιλιάδες Ευρώ.
Όσο πιο πολλά χρήματα θα καταθέτει κάποιος ως εγγύηση, τόσο πιο πολλές θα είναι οι πιθανότητές του να επιλεγεί ανάμεσα στους ‘επικυρωτές’, που δουλειά τους θα είναι το να επικυρώνουν τη συναλλαγή που λαμβάνει χώρα στο blockchain και να λαμβάνουν Ether ως ανταμοιβή. Σε αυτό το σύστημα, αν κάποιος κάνει κάποια απατεωνιά, τότε χάνει είτε όλα είτε μέρος των Ether που έχει καταθέσει ως εγγύηση.
Το σύστημα της απόδειξης συμμετοχής έχει ήδη εφαρμοστεί σε άλλες πλατφόρμες που βασίζονται στην τεχνολογία του blockchain, όπως είναι η Tezos, η Cardano και η Algorand. Παρόλα αυτά, όλες τους, σε μέγεθος, είναι πολύ μικρές για να συγκριθούν με την Ethereum.
Κάτι τελευταίο. Όπως είναι προφανές, στο σύστημα της απόδειξης συμμετοχής, όσο πιο πολλά χρήματα διαθέτεις, τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχεις να κερδίσεις περισσότερα. Κοινώς, πρόκειται για ένα σύστημα σχεδιασμένο να κάνει τους πλούσιους ακόμα πιο πλούσιους. Τι απέγιναν, λοιπόν, οι επαγγελίες περί διανομής του πλούτου και αποκέντρωσης της οικονομίας;
