Καστέλο της Ροδοδάφνης – ένα κτίριο με μεγάλη αρχιτεκτονική σημασία.
Η Δούκισσα της Πλακεντίας ήταν εξέχον μέλος της αθηναϊκής κοινωνίας του 19ου αιώνα με έντονη προσωπικότητα και δυναμική παρουσία. Γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής το 1785. Η τεράστια οικονομική της επιφάνεια της επέτρεψε να αγοράσει πολλά καλλιεργήσιμα κτήματα και οικόπεδα στην Αθήνα και στις γύρω περιοχές.
Ανήγειρε μεγαλοπρεπή κτίρια. Συνολικά έκτισε έξι οικοδομήματα, δύο από τα οποία ήταν Μέγαρα. Ένα εξ αυτών είναι το «Καστέλο της Ροδοδάφνης» στην Πεντέλη, το περίφημο γοτθικό ανάκτορο. Οι εργασίες στο Καστέλο ξεκίνησαν το 1840 και το οικοδομικό υλικό ήταν το άριστο πεντελικό μάρμαρο.
Το κεντρικό κτίριο είναι διώροφο με υπόγειους χώρους και πλευρικά βοηθητικά κτίρια. Σχεδιαστής θεωρείται ο Μακεδόνας αρχιτέκτονάς Κλεάνθης, ο οποίος βοήθησε τη Δούκισσα να συναντηθεί με τον ηγούμενο της Ιεράς Μονής της Πεντέλης και να αγοράσει ένα ορεινό κομμάτι. Το παραχωρητήριο της Μονής προς τη Δούκισσα υπογράφτηκε το 1840. Της μεταβίβασαν οι καλόγεροι το απέναντι από τη Μονή ορεινό κομμάτι, γνωστό με το όνομα Κουφό ή Σκαπέτος, έκτασης 1738 στρεμμάτων, από τα οποία τα 8 μόνο ήταν καλλιεργημένα με 126 ελαιόδεντρα.
Μέσα στο κτήμα ήταν και η πηγή της Ροδοδάφνης, την οποία υποχρεωνόταν η Δούκισσα να επισκευάσει για να μπορούν να πίνουν νερό οι διαβάτες και τα ζώα. Το Μέγαρο άρχισε να οικοδομείται το 1840 με μάρμαρα από τα λατομεία του Πεντελικού. Εκεί δίπλα χτίστηκε και ένα μικρό οίκημα, η «Μεζονέτ» με το ωραίο και μυστικοπαθές μοναστηριακό υπερώο.
Το Καστέλο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ αφού δεν τοποθετήθηκαν παράθυρα και στέγη. Επικρατούσε η παράδοση, την οποία κατέγραψε ο Γάλλος συγγραφέας Edmond About, που συναναστράφηκε με τη Δούκισσα, ότι τα κτίσματα τ’ άφηνε μισοτελειωμένα σύμφωνα με έναν δεισιδαίμονα φόβο, ότι θα πεθάνει όταν τελειώσει κάποιο από αυτά.
Έτσι μετά το θάνατο της το 1854, το κτίριο παρέμεινε ακατοίκητο και ερειπωμένο πάνω από έναν αιώνα, ώσπου το 1959 άρχισε η αναστήλωση με χρήματα του Ελληνικού Δημοσίου. Όταν το 1961 ολοκληρώθηκε δόθηκε στο διάδοχο και βασιλιά Κωνσταντίνο Β’ ως εξοχική κατοικία, μέχρι το 1964.
Σήμερα ανήκει στο Δήμο Πεντέλης και φιλοξενεί το δημοτικό πολιτιστικό κέντρο. Είναι ένας εμβληματικός χώρος για το Δήμο Πεντέλης, ο οποίος φιλοξενεί βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία δωρεάς των δημοτών, καθώς και εκδηλώσεις έως και 1.000 ατόμων.
Αστικοί μύθοι για το καστέλο της Ροδοδάφνης
Μετά το θάνατο της Δούκισσας πολλοί θρύλοι εξαπλώθηκαν για τη μυστήρια γυναίκα και το Μέγαρο. Στα μέσα περίπου του 20ου αιώνα ένας σύγχρονος μύθος, παραβλέποντας την ιστορική αλήθεια, μιλάει για τη σύναψη παράνομης ερωτικής σχέσης της Δούκισσας με τον αρχιληστή Χρήστο Νταβέλη.
Μάλιστα το κρυφό αντάμωμα τους ,επιτυγχάνονταν δια μέσω ενός λαγουμιού που ένωνε τη σπηλιά του Νταβέλη με το Καστέλο της Ροδοδάφνης. Μέχρι σήμερα η έρευνα παραμένει άκαρπη. Το μόνο που βρέθηκε είναι μία μικρή πόρτα δίπλα στο γκαράζ, μερικά σκαλοπάτια και ένας διάδρομος που οδηγεί στον κυρίως χώρο των κελαριών του ανακτόρου.
